Sznury muchowe (do wędek jednoręcznych)

Autor: Michał Mazurek

Tekst ukazał się w 54 numerze Sztuki łowienia (nr 3/2019)

    Na temat sznurów muchowych napisano już wiele, ale ja również postanowiłem zabrać głos w tej sprawie. Mówi się o sznurach przeznaczonych do nimfy, do streamera, do suchej i mokrej muchy, ale skąd wiadomo który do czego i dlaczego? Co należy wiedzieć i na co zwrócić uwagę, aby wybrać ten właściwy? Artykuł ten nie wyczerpuje tematu, a jest jedynie „wstępem do dyskusji”, mam jednak nadzieję, że będzie pomocny szczególnie dla początkujących. 

    Podstawowym parametrem charakteryzującym sznur muchowy jest klasa AFTM, która określa, ile waży jego pierwsze 30 stóp, czyli  9,14 metra – im wyższa klasa tym cięższy sznur. Dzięki temu założeniu wystarczy opisać wędkę klasą AFTM, aby dobrać od niej odpowiedni sznur. Wędka muchowa jest elementem sprężystym, który podczas wymachu ugina się pod ciężarem sznura. Jeśli jest zbyt lekki, wędka nie ugnie się wystarczająco mocno, a jeśli jest zbyt ciężki, wtedy ugnie się za bardzo – w obu przypadkach rzut nie będzie efektywny. Dlatego najprościej mówiąc, dla wędki w klasie 5 pasuje sznur w klasie 5. Nie zawsze jednak jest to takie proste, ponieważ często wędki opisane są więcej niż jedną klasą, np.: 4-5. Oznacza to, że tak opisana wędka może prawidłowo pracować pod sznurem w klasie 4 oraz 5, ale można do niej zastosować również sznur jeszcze cięższy. Jest to możliwe ponieważ:

- dokładność wykonania wędek i sznurów daje pewien margines dokładności,

- zazwyczaj podczas rzutów mamy wysnutą poza szczytówkę inną ilość sznura niż opisane w klasie AFTM 9,14 metra,

- umiejętności wędkarza pozawalają kompensować niedopasowania.

Przykład 1. Wędka AFTM 4-5 ze sznurem AFTM 4

    Wędka będzie optymalnie ładowana (uginana) dopiero wtedy, gdy poza szczytówką będzie znacznie więcej niż 9,14 metra sznura. W związku z tym rzuty będą efektywne wtedy, gdy łowić będziemy daleko od siebie. Takiego zestawu używam do dalekich rzutów małymi/lekkimi muszkami, wykonując głównie rzuty nad głową.

Przykład 2. Wędka AFTM 4-5 ze sznurem AFTM 5

    Tak dobrany zestaw pozwoli na komfortowe łowienie w większości warunków - jest najbardziej uniwersalny i najczęściej polecany początkującym. Najczęściej używam go do łowienia średniej wielkości muszkami suchymi i mokrymi, wykonując rzuty nad głową oraz roll cast.

Przykład 3. Wędka AFTM 4-5 ze sznurem AFTM 6

    O takim zestawie powiemy, że jest przeciążony i długa ilość sznura będzie mocno uginała wędkę. Jest to kompozycja do rzutów krótkich, której używam łowiąc cięższymi muszkami, wykonując przeważnie rzuty typu roll cast. 

No właśnie, czy zbyt ciężkim sznurem można uszkodzić wędkę? Zasadniczo tak, ale raczej będzie to wynikało z błędnego rzutu, niż faktycznej różnicy klas ciężkości.

    Poza klasą AFTM, sznur muchowy charakteryzuje się również kształtem, który zmienia się wzdłuż przekroju podłużnego tworząc różne konstrukcje, z których opiszę najczęściej spotykane: DT (Double Taper – sznur zbieżny z obu stron) oraz  WF (Weight Forward – sznur, którego masa została umieszczona z jednej strony).  

    Poniższy rysunek prezentuje 3 przykładowe sznury, których zastosowanie postaram się wytłumaczyć. Ich zrozumienie pomoże Wam wybrać odpowiednie narzędzie.

* Początek sznura łączymy z żyłkowym przyponem. Koniec sznura za pośrednictwem podkładu łączymy z kołowrotkiem.

** Długość sznura i odcinków zbieżnych zazwyczaj umieszczana jest w formie rysunku na pudełku w którym kupujemy sznur.

    Zadaniem sznura muchowego jest wyniesienie przynęty na pewną odległość tak, aby ją zaprezentować rybie, a właściwą prezentację uzyskamy dzięki odpowiedniemu kształtowi i długości odcinka zbieżnego. Trudność doboru polega na tym, że przynęty mają różną wielkość i ciężar, a co za tym idzie inny sznur może być potrzebny do zaprezentowania małej suchej muszki, inny do obciążonej wolframem nimfy, a jeszcze inny do ciężkiego  streamera. Dla przykładu: małą suchą muszkę imitująca jętkę, będziemy się starali położyć na wodzie delikatnie i cicho, natomiast dużą piankową imitacją konika polnego będziemy chcieli głośno chlapnąć. Kluczem do rozwiązania tego zadania są następujące wytyczne:

-  im dłuższy odcinek zbieżny tym lżejsza mucha i delikatniejsza prezentacja,

- im krótszy odcinek zbieżny tym cięższa mucha i głośniejsza prezentacja.

Sznur zbieżny z dwóch stron (DT)

    Sznur DT posiada dwa odcinki zbieżne, z których każdy może być wykorzystany do łowienia – jeśli jedna strona sznura się zniszczy (otulina PCV może z czasem pękać), można go założyć odwrotnie i używać drugiej strony co sprawia, że jest to bardziej ekonomiczny wybór. Jest to sznur najbardziej uniwersalny, ponieważ poradzi sobie w większości wędkarskich sytuacji, jednak należy zwrócić uwagę na długość odcinka zbieżnego wg przedstawionych wytycznych. Sznur DT z krótszym odcinkiem zbieżnym będzie lepszy do nimfy i streamera, zaś z dłuższym do mokrej i suchej muszki.

Sznur jednostronnie obciążony (WF)

    Sznur WF różni się od sznura DT tym, że większość jego masy skoncentrowana jest w głowicy rzutowej składającej się z odcinków zbieżnych oraz korpusu (masa rozbiegówki jest pomijalna, ponieważ nie bierze udziału w rzucie). Kłopot ze sznurem WF polega zatem na tym, że trzeba zwracać szczególną uwagę na długość głowicy; jeśli jest krótsza niż 30 stóp, wtedy klasa AFTM określa ciężar całej; jeśli jest dłuższa, wtedy cała głowica jest cięższa niż określająca sznur klasa AFTM. Warto sprawdzić, czy producent nie opisał sznura klasą AFTM „zamykając w niej” całą długość głowicy, zamiast wynikających ze standardu pierwszych 30 stóp. Krótsze głowice ułatwiają rzuty, dłuższe wymagają lepszej techniki.

    Inną cechą odróżniającą WF od DT jest profil głowicy. Sznur pokazany na rysunku jako Typ 1 będzie lepszym wyborem do much suchych i mokrych, ponieważ jego długi przedni odcinek zbieżny wytraca energię stopniowo, dostarczając przynęty delikatnie i cicho. Sznur oznaczony jako Typ 2 będzie niósł energię znacznie dłużej i jego krótki przedni odcinek zbieżny będzie ją wytracał dużo szybciej. Lepiej nadaje się on do przenoszenia przynęt cięższych jak nimfy czy streamery, jednak często ląduje na wodzie z głośnym pluskiem.

Przypon

    Należy także pamiętać o długości i grubości żyłkowego przyponu łączącego muchę ze sznurem. Przypon jest przedłużeniem odcinka zbieżnego sznura i ma ten sam cel (wytracanie energii i prezentację muchy), więc jeśli zastanawiacie się jak dobrać długość przyponu, kierujcie się podobnymi zasadami:

– im dłuższy przypon, tym lżejsza muszka i delikatniejsza prezentacja,

- im krótszy przypon, tym cięższa muszka i głośniejsze plum.

    Jeśli o mnie chodzi, to przypony dobieram mniej więcej tak:

- do małych i średnich suchych lub mokrych używam przyponów o długości 2,5 - 4,5 metra (im czystsza woda tym dłuższy przypon),

- do średnich i dużych suchych lub mokrych oraz małych nimf używam przyponów o długości 2,0 - 2,5 metra,

- do dużych nimfy i streamerów używam przyponów o długości 1,5 – 2,0 metra.

    Oczywiście trzeba brać również pod uwagę siłę wiatru oraz otoczenie, w którym łowimy. Silny wiatr zdecydowanie utrudnia posługiwanie się długimi przyponami, podobnie jak liczne gałęzi drzew lub krzewów.

Podsumowanie

    Zbierając powyższe myśli w krótkie podsumowanie można je ująć w następujące zasady:

- im mniejsza (lżejsza) muszka, tym dłuższy odcinek zbieżny,

- im większa (cięższa) muszka, tym krótszy odcinek zbieżny.